Follow Us "Asianet Image")
या घटनेमुळे २०२५ मधील हवाई प्रवासातील मृत्यूंचा आकडा केवळ सहा महिन्यांतच ४६० वर गेला आहे. गेल्या दशकातील सर्वात जास्त, आणि वर्षअखेरीपर्यंत ही संख्या अधिकच वाढण्याची शक्यता तज्ज्ञांनी व्यक्त केली आहे.
अहमदाबाद : हवाई प्रवासातील सुरक्षिततेच्या विश्वासाला जोरदार हादरा देणारी आणि संपूर्ण जगाला हादरवून सोडणारी एक भीषण दुर्घटना अहमदाबादमध्ये घडली. टेकऑफनंतर काही क्षणांतच एअर इंडियाच्या फ्लाइट १७१ चे नियंत्रण सुटले आणि विमान थेट एका इमारतीवर आदळले. या भीषण अपघातात किमान २६० प्रवाशांचा मृत्यू झाला असून केवळ एका प्रवाशाचा जीव वाचवण्यात यश आले आहे.
या घटनेमुळे २०२५ मधील हवाई प्रवासातील मृत्यूंचा आकडा केवळ सहा महिन्यांतच ४६० वर गेला आहे. गेल्या दशकातील सर्वात जास्त, आणि वर्षअखेरीपर्यंत ही संख्या अधिकच वाढण्याची शक्यता तज्ज्ञांनी व्यक्त केली आहे.
एक भीषण अपघात... आणि विमानसुरक्षेवर प्रश्नचिन्ह
या वर्षातील हवाई प्रवासातील ही तिसरी गंभीर घटना असून, वर्षाची सुरुवातच एका भीषण अपघाताने झाली होती. वॉशिंग्टनच्या आकाशात अमेरिकन एअरलाइन्सच्या प्रवासी विमानाची एका लष्करी हेलिकॉप्टरसोबत टक्कर होऊन ६७ जणांचा मृत्यू झाला होता. मार्चमध्ये होंडुरासजवळील रोअतान बेटाजवळ १३ प्रवासी मृत्युमुखी पडले. आता अहमदाबादमधील या दुर्घटनेने मृतांचा आकडा भयावह पातळीवर पोहोचवला आहे.
Related Articles
विमानप्रवास खरंच अधिक धोकादायक होतोय का?
हवाई सुरक्षेचे अभ्यासक आणि अधिकारी मात्र याला विरोध करतात. युनिव्हर्सिटी ऑफ लीसेस्टर येथील सिव्हिल सेफ्टी अँड सिक्युरिटी युनिटचे संचालक डॉ. सायमन बेनेट यांनी MailOnline ला सांगितले :
“सुरक्षिततेचा आलेख काही काळ चढतो, काही वेळेस उतरतो. जेव्हा आपण एका विशिष्ट क्षणाचा आढावा घेतो, तेव्हा गोष्टी अधिक धोकादायक किंवा अधिक सुरक्षित वाटू शकतात.”
Jacdec या विमानसुरक्षा सल्लागार संस्थेचे संस्थापक जान-आर्वेड रिच्टर यांनी स्पष्ट केले की, जगभरात दरवर्षी सरासरी २८४ मृत्यू होतात. परंतु २०२५ मध्ये केवळ सहा महिन्यांतच हा आकडा ओलांडण्यात आला आहे.
“जर अपघातांची ही गती पुढेही कायम राहिली, तर हा वर्ष सर्वात जीवघेणा ठरू शकतो,” असे त्यांनी Bloomberg ला सांगितले.
तरीही आकडे सांगतात – हवाई प्रवास अजूनही सुरक्षित
ब्रिटनच्या Air Accidents Investigation Branch ने नुकत्याच प्रसिद्ध केलेल्या २०२४ च्या अहवालात म्हटले आहे की, "हवाई प्रवास अजूनही जगातील सर्वात सुरक्षित सार्वजनिक वाहतूक प्रकारांपैकी एक आहे". अपघातांचे प्रमाण दीर्घकालीन कालावधीत सतत कमी होत आहे.
डॉ. सायमन बेनेट स्पष्ट करतात :
“जर आपण मागील २० वर्षांचा डेटा पाहिला, तर हवाई सुरक्षिततेत लक्षणीय सुधारणा दिसून येते. आपण पाच मैल उंचीवर विमानात बसलो असाल तर, आपण आपल्या घराच्या तुलनेतही सुरक्षित असता. हे वैज्ञानिक सत्य आहे. पण सार्वजनिक भावना वेगळी असते.”
अहमदाबादमधील दुर्घटनेचं नेमकं काय झालं?
अपघाताचे कारण सध्या भारतीय विमान अपघात तपास संस्था (AAIB) तपासत आहे. प्रारंभिक अहवालानुसार, वातावरणीय ताणतणाव आणि यांत्रिक बिघाड यांचे दुर्मीळ मिश्रण या दुर्घटनेला कारणीभूत ठरले असावे.
मॅक्वारी विद्यापीठाचे एरोडायनॅमिक्स तज्ज्ञ डॉ. सॅमी डायसिनोस यांनी सांगितले की, "बोईंग ७८७ प्रकारच्या विमानामध्ये शक्तिशाली इंजिन्स असतात. एक इंजिन बंद पडले तरी दुसऱ्यामुळे विमान उड्डाण करू शकते. त्यामुळे यामध्ये दोन्ही इंजिन्सचा एकाचवेळी बिघाड झाला असावा, अशी अत्यंत दुर्मीळ शक्यता वाटते."
त्यांनी भर दिली की, "सामान्यतः एकाच विमानातील दोन इंजिन्सवर एकाच वेळी बिघाड होणे अत्यंत अपवादात्मक असते."
उष्ण हवामान, जड इंधन आणि तांत्रिक चूक
त्या दिवशी अहमदाबादमध्ये तापमान ३७ अंश सेल्सिअस (९८°F) पर्यंत पोहोचले होते. अशा उष्ण हवामानात, आणि जास्त इंधनाने भरलेल्या विमानाला टेकऑफसाठी अधिक 'लिफ्ट'ची आवश्यकता असते. पण फ्लाइट १७१ ही लिफ्ट मिळवण्यात अपयशी ठरले.
एक गंभीर बाब अशीही पुढे आली की, टेकऑफनंतर ६०० फूट उंचीपर्यंत विमानाचे लँडिंग गिअर खालीच होते, आणि फ्लॅप्स (पंख वाढवणारे भाग) उघडले नव्हते. यामुळे विमानाला उचल मिळाली नाही.
एडिथ कॉनवे विद्यापीठातील एव्हिएशन लेक्चरर मरे टरवे यांनी सांगितले की, “एअरक्रूने गोंधळून फ्लॅप्सऐवजी गिअर उचलले असावे. ही एक मानवी चूक असून, प्रारंभिक क्षणात यामुळे विमानाची लिफ्ट कमी होते आणि अपघात होतो.”
आर्थिक संकटांचा परिणाम देखील?
काही विमानतज्ज्ञांचा असा विश्वास आहे की, जागतिक आर्थिक मंदीमुळे विमान कंपन्यांमध्ये देखभाल, कर्मचारी भरती, तांत्रिक सुधारणा यामध्ये कपात केली जात आहे, आणि त्यामुळे सुरक्षा धोक्यात येऊ शकते. महसूल घटल्याने कंपन्या खर्च टाळण्याच्या नादात सुरक्षिततेवर तडजोड करत असल्याचा संशयही व्यक्त करण्यात येतो.
आकड्यांवर विश्वास ठेवा, पण सजग राहा
सध्याची आकडेवारी आणि जागतिक घटनांचा मागोवा घेतल्यास, २०२५ हे हवाई प्रवासासाठी सर्वात धोकादायक वर्ष ठरण्याची शक्यता नाकारता येत नाही. परंतु दीर्घकालीन अभ्यास सांगतो की हवाई प्रवास अजूनही सुरक्षित आहे, आणि अपघात दुर्मीळच आहेत.
तरीही, प्रवाशांनी सजग आणि सतर्क राहणे, आपत्कालीन सूचना समजून घेणे, आणि हवाई कर्मचारी व सूचनांवर विश्वास ठेवणे — या गोष्टींचा अवलंब केल्यास धोका कमी होऊ शकतो.
