जनरल अनिल चौहान PVSM, UYSM, AVSM, SM, VSM (जन्म: १८ मे १९६१) हे भारतीय लष्कराचे चार-स्टार दर्जाचे जनरल असून, ३० सप्टेंबर २०२२ पासून भारतीय सशस्त्र दलांचे दुसरे आणि विद्यमान चीफ ऑफ डिफेन्स स्टाफ (CDS) आहेत.

नवी दिल्ली - जनरल अनिल चौहान PVSM, UYSM, AVSM, SM, VSM (जन्म: १८ मे १९६१) हे भारतीय लष्कराचे चार-स्टार दर्जाचे जनरल असून, ३० सप्टेंबर २०२२ पासून भारतीय सशस्त्र दलांचे दुसरे आणि विद्यमान चीफ ऑफ डिफेन्स स्टाफ (CDS) आहेत.

२८ सप्टेंबर २०२२ रोजी, नरेंद्र मोदी सरकारने त्यांना सेवानिवृत्तीनंतर पुन्हा सेवेत बोलावले आणि चीफ ऑफ डिफेन्स स्टाफ या पदावर नेमणूक केली. या नेमणुकीसाठी जून २०२२ मध्ये संरक्षण मंत्रालयाने एक अधिसूचना काढली होती, ज्यामध्ये ६२ वर्षांखालील सेवानिवृत्त लष्करी अधिकाऱ्यांना या पदासाठी पात्र ठरवले होते. दोन दिवसांनंतर त्यांनी पदभार स्वीकारला आणि तीन-स्टार सेवानिवृत्त अधिकारी म्हणून CDS पदावर नेमणूक होणारे पहिले अधिकारी ठरले. त्यांनी जनरल बिपिन रावत यांचे उत्तराधिकारी म्हणून पदभार स्वीकारला. जनरल रावत यांचे डिसेंबर २०२१ मध्ये हेलिकॉप्टर अपघातात निधन झाले होते.

अनिल चौहान यांचा जन्म १८ मे १९६१ रोजी उत्तराखंड राज्यातील पौडी गढवाल जिल्ह्यातील चौहान वंशातील हिंदू गढवाली राजपूत कुटुंबात झाला. त्यांनी कोलकात्यातील फोर्ट विल्यम येथील केंद्रीय विद्यालयातून शिक्षण पूर्ण केले. त्यानंतर ते खडकवासला येथील राष्ट्रीय संरक्षण प्रबोधिनी (NDA) च्या ५८व्या कोर्समध्ये सहभागी झाले. १९८० मध्ये त्यांनी डेहराडून येथील इंडियन मिलिटरी अ‍ॅकॅडमीच्या (IMA) ६८व्या कोर्समध्ये प्रवेश घेतला. त्यांनी वेलिंग्टन येथील डिफेन्स सर्व्हिसेस स्टाफ कॉलेज, हायर कमांड कोर्स आणि नॅशनल डिफेन्स कॉलेजमधूनही शिक्षण घेतले आहे.

Related Articles

मुहाजीर ते कडवा भारतद्वेषी, हा आहे पाकिस्तान्यांचा सेनापती जनरल असीम मुनीर
मुहाजीर ते कडवा भारतद्वेषी, हा आहे पाकिस्तान्यांचा सेनापती जनरल असीम मुनीर
पाकिस्तान दहशतवादी देश, मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस
पाकिस्तान दहशतवादी देश, मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस

१३ जून १९८१ रोजी ते ११व्या गोरखा रायफल्सच्या ६व्या बटालियनमध्ये सेकंड लेफ्टनंट म्हणून भरती झाले. त्यांच्या सेवाकाळात त्यांनी भूतान येथील IMTRAT मुख्यालयात प्रशिक्षक म्हणून, अंगोलामधील संयुक्त राष्ट्र संघाच्या मिशनवर लष्करी निरीक्षक म्हणून, पर्वतीय विभागात जनरल स्टाफ ऑफिसर १ (ऑपरेशन्स) म्हणून, लष्कर मुख्यालयात परिप्रेक्ष्य आणि योजना विभागाचे संचालक, १५ कॉर्प्सचे चीफ ऑफ स्टाफ आणि अनुशासन, विधी आणि कल्याणचे महासंचालक म्हणून काम पाहिले.

मेजर जनरल या पदावर असताना त्यांनी बारामुल्ला येथील १९वी इन्फंट्री डिव्हिजनचे नेतृत्व केले. २०१७ मध्ये लेफ्टनंट जनरल या पदावर पदोन्नती मिळाल्यानंतर त्यांनी दीमापूरस्थित तिसऱ्या कोअरचे जनरल ऑफिसर कमांडिंग (GOC) म्हणून जबाबदारी स्वीकारली. जानेवारी २०१८ मध्ये त्यांना डायरेक्टर जनरल मिलिटरी ऑपरेशन्स (DGMO) म्हणून नेमण्यात आले. या काळात त्यांनी २०१९ चा बालाकोट एअर स्ट्राईक आणि भारत-म्यानमार संयुक्त कारवाई ‘ऑपरेशन सनराईज’ याचे नेतृत्व केले.

१ सप्टेंबर २०१९ रोजी त्यांनी ईस्टर्न कमांडचे GOC-in-Chief पद स्वीकारले. त्यांनी हे पद ले. जन. मनोज मुकुंद नरवणे यांच्याकडून स्वीकारले, जे नंतर आर्मी स्टाफचे उपप्रमुख झाले. ३१ मे २०२१ रोजी ते सेवानिवृत्त झाले आणि त्यांच्या जागी ले. जन. मनोज पांडे यांची नेमणूक झाली. सेवानिवृत्तीनंतर त्यांनी राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार अजित डोभाल यांच्या नेतृत्वाखालील नॅशनल सिक्युरिटी कौन्सिल सेक्रेटेरिएटमध्ये लष्करी सल्लागार म्हणून काम पाहिले.

८ डिसेंबर २०२१ रोजी CDS जनरल बिपिन रावत यांचे हेलिकॉप्टर अपघातात निधन झाले. त्यानंतर या पदासाठी कोणताही स्पष्ट उत्तराधिकारी नसल्यामुळे ते रिक्त राहिले. या रिक्ततेदरम्यान, केंद्र सरकारने जनरल मनोज मुकुंद नरवणे यांना चीफ ऑफ आर्मी स्टाफ आणि कार्यकारी अध्यक्ष, चीफ्स ऑफ स्टाफ कमिटी म्हणून नेमले. त्यांच्या निवृत्तीमुळे CDS पदासाठी नव्या निवडीची गरज निर्माण झाली.

जून २०२२ मध्ये संरक्षण मंत्रालयाने अधिसूचना काढली की ६२ वर्षांखालील तीन-स्टार अधिकारी (लेफ्टनंट जनरल, व्हाईस अ‍ॅडमिरल किंवा एअर मार्शल) हे CDS पदासाठी पात्र ठरतील, मग ते सेवानिवृत्त असोत किंवा सेवेत असोत. ही अधिसूचना आल्यानंतर सेवानिवृत्त लेफ्टनंट जनरल अनिल चौहान यांचे नाव प्रमुख उमेदवारांमध्ये आले. त्या वेळी लष्करातील १४ अधिकारी (सेवेत असलेले व निवृत्त दोन्ही) या पदासाठी पात्र होते.

२८ सप्टेंबर २०२२ रोजी संरक्षण मंत्रालयाने अधिकृत निवेदन देत जनरल अनिल चौहान यांच्या निवडीची घोषणा केली, आणि CDS पदासाठीच्या नऊ महिन्यांच्या रिक्ततेची समाप्ती झाली.

जनरल चौहान यांचे पत्नीचे नाव अनुपमा असून त्या एक कलाकार आहेत. त्यांच्या एक मुलगी आहे – प्रज्ञा. जनरल चौहान यांना तिबेटी कला आवडते आणि याचे श्रेय त्यांनी त्यांच्या पत्नीला दिले आहे. जनरल चौहान आणि जनरल रावत यांच्यात अनेक साम्य होते – दोघेही ११व्या गोरखा रायफल्समध्ये भरती झाले होते आणि दोघांचे मूळ गावही एकच – पौडी गढवाल. २०२२ मध्ये, नियंत्रण रेषेजवळील एका लष्करी तळाचे नामकरण जनरल रावत यांच्या नावाने करण्यात आले, तेव्हा जनरल चौहान हेही उपस्थित होते. ते अजित डोभाल यांचे निकटवर्ती समजले जातात.

लष्करी सेवेव्यतिरिक्त त्यांनी दोन पुस्तके लिहिली आहेत:

Aftermath of a Nuclear Attack (२०१०) – अणुबॉम्बच्या परिणामांचा विश्लेषणात्मक अभ्यास.

History of 11 Gorkha Rifles Regimental Centre – त्यांच्या सेवा काळातील ११ गोरखा रायफल्स रेजिमेंटवर आधारित इतिहास.

त्यांच्या ओळखीतल्या लोकांनुसार, ते उत्तम गोल्फपटू आहेत आणि मुखवटे संकलित करण्याचा त्यांना छंद आहे.

राष्ट्रपती रामनाथ कोविंद यांनी त्यांना परम विशिष्ट सेवा पदक प्रदान केले होते. त्यांच्या चार दशकांच्या लष्करी कारकिर्दीत त्यांनी अनेक पदके मिळवली:

विशिष्ट सेवा पदक (2011)

सेना पदक (2014)

अति विशिष्ट सेवा पदक (2015)

उत्तम युद्ध सेवा पदक (2018)

परम विशिष्ट सेवा पदक (2020)