Operation Sindoor कसाब, ओसामाशी संबंधित 9 दहशतवादी अड्डे उद्ध्वस्त

भारताने पाकिस्तान आणि पाकव्याप्त काश्मीरमधील लष्कर-ए-तैयबा, जैश-ए-मोहम्मद आणि हिजबुल मुजाहिदीनच्या नऊ प्रमुख दहशतवादी अड्ड्यांवर लक्ष्यित लष्करी कारवाई 'ऑपरेशन सिंदूर' सुरू केली.

नवी दिल्ली - बुधवारी एका धाडसी दहशतवादविरोधी कारवाईत, भारताने पाकिस्तानच्या आत दहशतवादी पायाभूत सुविधा लक्ष्य करून अचूक हल्ले केले. ऑपरेशन सिंदूर या नावाने ओळखल्या जाणार्‍या या मोहिमेत नऊ धोरणात्मक ठिकाणांवर लक्ष केंद्रित केले होते, सूत्रांच्या मते, ही सर्व ठिकाणे यशस्वीरित्या उद्ध्वस्त झाली.

ही कारवाई लष्कर-ए-तैयबा, जैश-ए-मोहम्मद आणि हिजबुल मुजाहिदीन सारख्या दहशतवादी गटांच्या समर्थन जाळ्याचा नाश करण्यासाठी होती. गुप्तचर माहितीनुसार, हे गट पाकिस्तानी सैन्य आणि त्यांच्या गुप्तचर विभाग, इंटर-सर्व्हिसेस इंटेलिजन्स (ISI) च्या गुप्त संरक्षणाखाली बराच काळ कार्यरत आहेत. या समर्थनात आर्थिक मदत, रसद, लढाऊ प्रशिक्षण आणि सैद्धांतिक पाठिंबा समाविष्ट आहे.

हे अनेक दहशतवादी गट पाकिस्तान आणि पाकव्याप्त जम्मू आणि काश्मीर (PoJK) मधील सरकारी इमारतींच्या आत लपलेल्या सुविधांमधून त्यांचे ऑपरेशन चालवतात. यामध्ये प्रशिक्षण शिबिरे, मार्कज म्हणून ओळखले जाणारे, आणि पाकिस्तानी सैन्याच्या तळांच्या जवळ असलेले लाँच पॅड समाविष्ट आहेत.

लाँच पॅड सामान्यतः शस्त्रास्त्र प्रशिक्षण आणि ऑपरेशनल स्टेजिंगसाठी वापरले जातात, तर पाकिस्तानमधील मोठ्या मार्कज सुविधा व्यापक कार्ये करतात. यामध्ये धार्मिक प्रचार, निधी संकलन आणि विस्तार नियोजन यांचा समावेश आहे, असा आरोप आहे की पाकिस्तानी प्रशासनाचा पाठिंबा आहे.

हल्ल्यातील उच्च-प्रोफाइल लक्ष्यांमध्ये मुरीदके येथील मार्कज तैयबा, एक ज्ञात लष्कर-ए-तैयबा केंद्र आणि बहावलपूरमधील मार्कज सुभान अल्लाह, जैश-ए-मोहम्मदचे मुख्यालय होते. ही केंद्रे केवळ वरिष्ठ कमांडर्सनाच निवारा देत नाहीत तर कट्टरतावाद, गुप्तचर प्रशिक्षण आणि शस्त्रास्त्र हाताळणीसाठी केंद्र म्हणूनही काम करतात.

सूत्रांनी असेही सांगितले आहे की ही सुविधा भारतविरोधी भाषणे पसरवण्यासाठी व्यासपीठे आहेत, जिथे गट नेते हिंसाचार भडकवण्यासाठी आणि जिहादसाठी लोकांना भरती करण्यासाठी अनेकदा आक्रमक भाषणे देतात. अशीच एक घटना डिसेंबर २०२४ मध्ये नोंदवली गेली.

ऑपरेशन सिंदूरमध्ये लक्ष्य केलेली नऊ ठिकाणे विशिष्ट गुप्तचर माहितीवर आधारित निवडली गेली होती ज्याचा उद्देश या दहशतवादी संघटनांच्या कार्यक्षमतेला अपंग करणे आणि सीमापार दहशतवादाला कडक संदेश देणे हा होता.

ऑपरेशन सिंदूरमध्ये भारताने उद्ध्वस्त केलेले 9 दहशतवादी अड्डे

१. मार्कज सुभान अल्लाह, बहावलपूर

२०१५ पासून कार्यरत, बहावलपूरमधील मार्कज सुभान अल्लाह प्रशिक्षण, प्रचार आणि धोरणात्मक कारवायांसाठी जैश-ए-मोहम्मद (JeM) चे प्राथमिक केंद्र म्हणून कार्य करते. गटाचे वास्तविक मुख्यालय म्हणून काम करणारी ही सुविधा १४ फेब्रुवारी २०१९ रोजी झालेल्या पुलवामा हल्ल्यासह अनेक दहशतवादी कारवायांशी जोडली गेली आहे.

या संकुलात JeM चे प्रमुख नेते राहतात, ज्यात संस्थापक मौलाना मसूद अजहर, त्यांचे भाऊ आणि वास्तविक प्रमुख मुफ्ती अब्दुल रऊफ असगर, मौलाना अम्मार आणि इतर जवळचे कुटुंबीय यांचा समावेश आहे. मसूद अजहर यांनी या सुविधेतून अनेक भाषणे दिल्याचे माहित आहे, ते भारतविरोधी प्रचार करण्यासाठी आणि तरुणांना तथाकथित इस्लामिक जिहादमध्ये सामील होण्याचे आवाहन करण्यासाठी व्यासपीठ म्हणून वापरतात.

मार्कज सुभान अल्लाह हे JeM कार्यकर्त्यांच्या चालू शस्त्रास्त्र प्रशिक्षण, शारीरिक कंडिशनिंग आणि धार्मिक प्रचाराचे एक प्रमुख ठिकाण आहे, जे गटाच्या दहशतवादी यंत्रणेतील त्याची मध्यवर्ती भूमिका मजबूत करते.

२. मार्कज तैयबा, मुरीदके

२००० मध्ये स्थापन झालेले मार्कज तैयबा, पाकिस्तानच्या पंजाबमधील शेखूपुरा येथील मुरीदके येथील नांगल सहदान येथे स्थित लष्कर-ए-तैयबा (LeT) चे प्राथमिक प्रशिक्षण केंद्र आणि अल्मा मॅटर आहे. हे संकुल शस्त्रास्त्र प्रशिक्षण, शारीरिक कंडिशनिंग आणि कट्टरतावादाचे केंद्र म्हणून काम करते, जे देशांतर्गत आणि आंतरराष्ट्रीय दोन्ही भरतींना सेवा देते. हे केंद्र दरवर्षी विविध अभ्यासक्रमांमध्ये सुमारे १,००० विद्यार्थ्यांना प्रवेश देते, जे दरवर्षी LeT साठी कार्यकर्त्यांची निर्मिती करण्यात त्याची महत्त्वपूर्ण भूमिका अधोरेखित करते.

ओसामा बिन लादेनने मार्कज तैयबा संकुलात मशीद आणि गेस्ट हाऊसच्या बांधकामासाठी १ कोटी रुपये दिले. पाकिस्तानच्या इंटर-सर्व्हिसेस इंटेलिजन्स (ISI) च्या निर्देशानुसार, २६/११ च्या मुंबई हल्ल्यातील सर्व हल्लेखोरांनी, ज्यात अजमल कसाबचा समावेश आहे, या सुविधेत 'दौरा-ए-रिब्बत' (गुप्तचर प्रशिक्षण) घेतले. मुंबई हल्ल्याचे मुख्य कटकारस्थान करणारे डेव्हिड कोलमन हेडली आणि तहव्वुर हुसेन राणा यांनी कटकारस्थान करणारे अब्दुल रहमान सय्यद (ज्यांना पाशा म्हणूनही ओळखले जाते), हारून आणि खुर्रम यांच्यासोबत झाकी-उर-रहमान लखवी यांच्या सूचनेनुसार मुरीदकेला भेट दिली.

३. सरजल / तेहरा कलान

पाकिस्तानच्या पंजाबमधील नरोवाल जिल्ह्यातील शकरगढ तहसीलमध्ये स्थित सरजल, जम्मू आणि काश्मीरमध्ये दहशतवाद्यांना घुसवण्यासाठी जैश-ए-मोहम्मद (JeM) ची प्राथमिक लाँचिंग सुविधा म्हणून काम करते. सरकारी इमारतींमध्ये दहशतवादी पायाभूत सुविधा लपवण्याच्या पाकिस्तानच्या धोरणानुसार, सरजल सुविधा सरजल क्षेत्रातील तेहरा कलान गावातील प्राथमिक आरोग्य केंद्राच्या (PHC) परिसरातून चालविली जाते. जम्मू, जम्मू आणि काश्मीरच्या सांबा सेक्टरमधील आंतरराष्ट्रीय सीमेपासून (IB) फक्त ६ किमी अंतरावर असलेले त्याचे धोरणात्मक स्थान त्याचे महत्त्व वाढवते.

ही सुविधा दहशतवाद्यांच्या घुसखोरीसाठी सीमापार बोगदे खोदण्यासाठी वापरली जाते. याव्यतिरिक्त, हे ड्रोनसाठी लाँचिंग बेस म्हणून काम करते जे भारतीय भूभागात शस्त्रे, दारूगोळा, नशा आणि इतर युद्धासारखे साहित्य टाकतात. मोहम्मद अदनान अली (ज्यांना डॉक्टर म्हणूनही ओळखले जाते) आणि काशिफ जान यांसारख्या प्रमुख JeM कार्यकर्त्यांना JeM चे वास्तविक प्रमुख मुफ्ती अब्दुल रऊफ असगर यांच्या देखरेखीखालील या सुविधेला वारंवार भेट देतात. ही सुविधा भारतात JeM च्या दहशतवादी घुसखोरी आणि शस्त्रास्त्र तस्करीच्या कारवायांसाठी एक महत्त्वाचे केंद्र आहे.

४. मेहमूना जोया सुविधा, सियालकोट

हिजबुल मुजाहिदीन (HM) ची मेहमूना जोया सुविधा, दहशतवादी कारवायांसाठी सरकारी इमारती वापरणाऱ्या पाकिस्तानच्या ISI चे आणखी एक उदाहरण, भुट्टा कोटली सरकारी इमारतीच्या परिसरात स्थित आहे. जम्मू आणि काश्मीरच्या जम्मू विभागात HM कार्यकर्त्यांच्या घुसखोरीत ही सुविधा महत्त्वाची भूमिका बजावते.

घुसखोरीला पाठिंबा देण्याव्यतिरिक्त, वरिष्ठ कमांडर्सच्या मार्गदर्शनाखाली HM कार्यकर्त्यांना दहशतवादी युक्त्या आणि शस्त्रास्त्र हाताळणीचे प्रशिक्षण देण्यासाठी देखील ही सुविधा वापरली जाते. मो. इरफान खान, ज्यांना इरफान टंडा म्हणूनही ओळखले जाते, ते या सुविधेचे कमांडर म्हणून काम करतात. सामान्यतः, कोणत्याही वेळी सुमारे २० ते २५ दहशतवादी तेथे तैनात असतात, घुसखोरीचे प्रयत्न पाहतात आणि भारतातील दहशतवादी कारवायांचे समन्वय साधतात.

५. मार्कज अहले हदीस बरनाला, भिंबर

कोटे जमेल रस्त्यावर बरनाला शहराच्या बाहेर असलेले मार्कज अहले हदीस बरनाला हे पाकव्याप्त जम्मू आणि काश्मीरमधील लष्कर-ए-तैयबा (LeT) चे एक महत्त्वाचे केंद्र आहे. जम्मू आणि काश्मीरच्या पुंछ, राजौरी आणि रियासी सेक्टरमध्ये LeT दहशतवाद्यांच्या घुसखोरीसाठी आणि शस्त्रे आणि दारूगोळ्याच्या तस्करीसाठी हे एक प्रमुख ठिकाण म्हणून काम करते.

मार्कज हे भारतीय भूभागात प्रवेश करण्यापूर्वी LeT दहशतवाद्यांसाठी एक स्टेजिंग क्षेत्र म्हणूनही काम करते, ज्यामध्ये १०० ते १५० कार्यकर्त्यांना राहण्याची क्षमता आहे. कासिम गुर्जर, महरुरे, कासिम खंडा आणि अनस जारार यांसारख्या उल्लेखनीय LeT कार्यकर्त्यांचे या सुविधेत किंवा त्याच्या आसपासचे ठिकाण आहे. LeT, जमात-उद-दावा आणि जम्मू आणि काश्मीर युनायटेड मुव्हमेंटद्वारे केल्या जाणार्‍या दहशतवादी कारवायांचे आयोजन आणि देखरेख करण्यासाठी LeT चे वरिष्ठ ऑपरेशनल कमांडर वारंवार मार्कजला भेट देतात.

६. मार्कज अब्बास, कोटली

मार्कज अब्बास ही जैश-ए-मोहम्मद (JeM) ची एक प्रमुख दहशतवादी सुविधा आहे. या सुविधेचे प्रमुख हाफिज अब्दुल शकूर आहेत, ज्यांना कारी झरार म्हणूनही ओळखले जाते, ते JeM परिषदेचे 'शुरा सदस्य' आणि JeM चे वरिष्ठ कमांडर मुफ्ती अब्दुल रऊफ असगर यांचे जवळचे सहकारी आहेत. कारी झरार जम्मू आणि काश्मीरमधील दहशतवादी हल्ल्यांचे नियोजन आणि अंमलबजावणीमध्ये थेट सहभागी आहेत आणि भारताच्या राष्ट्रीय तपास संस्थेने (NIA) त्यांना फरार घोषित केले आहे.

मार्कज अब्बासमध्ये सुमारे १०० ते १२५ JeM कार्यकर्त्यांना राहण्याची क्षमता आहे. ही सुविधा JeM च्या दहशतवादी कारवायांचे नियोजन आणि अंमलबजावणीसाठी एक महत्त्वाचे केंद्र म्हणून काम करते, ज्यात पुंछ आणि राजौरी सेक्टरमधून भारतीय भूभागात दहशतवाद्यांची घुसखोरी यांचा समावेश आहे.

७. मस्कर राहिल शहीद, कोटली

पाकव्याप्त जम्मू आणि काश्मीरमध्ये स्थित, मस्कर राहिल शहीद ही हिजबुल मुजाहिदीन (HM) च्या सर्वात जुन्या सुविधांपैकी एक आहे. या सुविधेत सुमारे १५० ते २०० HM दहशतवाद्यांना राहण्याची क्षमता आहे. हे प्रामुख्याने HM दहशतवाद्यांद्वारे शस्त्रास्त्र प्रशिक्षण, बंदुकीचा सराव आणि विशेष शारीरिक कंडिशनिंगसाठी वापरले जाते. पारंपारिक शस्त्रास्त्र प्रशिक्षण आणि शारीरिक तंदुरुस्ती व्यतिरिक्त, हे शिबीर कार्यकर्त्यांना सीमा कृती पथकाच्या (BAT) कारवायांसाठी, स्नायपिंग आणि डोंगराळ भागात लढाईसाठी तसेच जगण्याच्या प्रशिक्षणासाठी तयार करण्यात माहिर आहे.

८. शवाई नाला कॅम्प, मुझफ्फराबाद

बैत-उल-मुजाहिदीन म्हणूनही ओळखले जाणारे, शवाई नाला कॅम्प पाकव्याप्त जम्मू आणि काश्मीरमधील मुझफ्फराबादमधील मुझफ्फराबाद-नीलम रस्त्यावरील चेलाबंदी पुलाजवळ स्थित आहे. हे लष्कर-ए-तैयबा (LeT) साठी सर्वात महत्त्वाच्या शिबिरांपैकी एक आहे. २६/११ च्या मुंबई हल्ल्यातील हल्लेखोरांनी, ज्यात अजमल कसाबचा समावेश आहे, या शिबिरात दहशतवादी प्रशिक्षण घेतले. २००० च्या दशकाच्या सुरुवातीला स्थापन झालेल्या या शिबिराचा वापर LeT कार्यकर्त्यांच्या भरती, नोंदणी आणि प्रशिक्षणासाठी केला जातो.

हे 'दौरा-ए-आम' प्रशिक्षण कार्यक्रमासाठी आधार म्हणून काम करते, ज्यामध्ये धार्मिक प्रचार, शारीरिक कंडिशनिंग आणि युक्तीचे प्रशिक्षण समाविष्ट आहे, ज्यात GPS वापर, नकाशा वाचणे आणि रायफल आणि ग्रेनेडसाठी शस्त्रास्त्र प्रशिक्षण यासारख्या कौशल्यांचा समावेश आहे. पाकिस्तानी ISI देखील LeT कार्यकर्त्यांना शस्त्रास्त्र प्रशिक्षण देण्यासाठी पाकिस्तानी सैन्याकडून प्रशिक्षक पुरवून या सुविधेला पाठिंबा देते. या शिबिरात कोणत्याही वेळी २०० ते २५० LeT दहशतवाद्यांना राहण्याची सोय आहे आणि भारतीय भूभागात घुसखोरी करण्यापूर्वी दहशतवाद्यांसाठी स्टेजिंग पॉइंट म्हणून काम करते. येथून, LeT कार्यकर्त्यांना उत्तर काश्मीरमधील लाँच पॉइंटवर पाठवले जाते.

९. मार्कज सय्यदना बिलाल, मुझफ्फराबाद

मार्कज सय्यदना बिलाल ही पाकव्याप्त जम्मू आणि काश्मीरमधील प्रमुख जैश-ए-मोहम्मद (JeM) सुविधा आहे, जी मुझफ्फराबादमधील लाल किल्ल्याच्या समोर धोरणात्मकदृष्ट्या स्थित आहे. हे केंद्र प्रामुख्याने जम्मू आणि काश्मीरमध्ये पाठवण्यापूर्वी JeM दहशतवाद्यांसाठी ट्रान्झिट कॅम्प म्हणून काम करते. कोणत्याही वेळी, या सुविधेत ५० ते १०० कार्यकर्त्यांची राहण्याची सोय आहे.

त्याची देखरेख JeM चे ऑपरेशनल कमांडर आणि PoJK कारवायांचे प्रमुख मुफ्ती असगर खान काश्मिरी करतात. अब्दुल्ला जिहादी (ज्यांना अब्दुल्ला काश्मिरी म्हणूनही ओळखले जाते) आणि भारतीय फरार आशिक नेंगरू सारखे उल्लेखनीय कार्यकर्ते देखील या केंद्रातून काम करतात. याव्यतिरिक्त, पाकिस्तानी सैन्याचे स्पेशल सर्व्हिस ग्रुप (SSG) कमांडो या सुविधेत JeM दहशतवाद्यांना प्रगत लढाऊ प्रशिक्षण देतात.

एक मोठी दहशतवादविरोधी कारवाई म्हणून, भारतीय सशस्त्र दलांनी अत्यंत समन्वित ऑपरेशनमध्ये अचूक मार्गदर्शित दारूगोळा वापरून या नऊ प्रमुख दहशतवादी सुविधा - चार पाकिस्तानात, ज्यात बहावलपूर, मुरीदके आणि सियालकोट आणि पाच PoJK मध्ये - यशस्वीरित्या लक्ष्य केल्या. ऑपरेशन सिंदूर म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या या मोहिमेची अंमलबजावणी भारतीय सैन्य, नौदल आणि वायुसेना यांनी संयुक्तपणे केली, ज्यामध्ये सैन्याची आणि धोरणात्मक मालमत्तेची मोठ्या प्रमाणावर हालचाल झाली. ANI ने उद्धृत केलेल्या सूत्रांच्या मते, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी रात्रभर या ऑपरेशनवर बारकाईने लक्ष ठेवले होते.