सार

यंदा पावसाळा एक आठवडा आधी केरळमध्ये दाखल झाला असून, दोन दिवसांत महाराष्ट्रात पोहोचण्याची शक्यता आहे. हे लवकर आगमन कृषी आणि ऊर्जा क्षेत्रासाठी संधी आणि आव्हान दोन्ही बनले आहे.

नवी दिल्ली | प्रतिनिधी देशात यंदा पावसाळ्याने आपल्या आगमनाने निसर्गचक्रच बदलून टाकलं आहे. २००९ नंतर प्रथमच मान्सून एक आठवडा आधी केरळमध्ये दाखल झाला असून, आगामी दोन दिवसांत तो महाराष्ट्रातही पोहोचणार असल्याचा हवामान विभागाचा अंदाज आहे. ही नैसर्गिक घडामोड केवळ वेळेच्या आधी झालेली नसून, कृषी आणि ऊर्जा क्षेत्रासाठी एक मोठी संधी आणि आव्हान दोन्ही बनून आली आहे.

पावसाळ्याचं केरळमधील जून महिन्यात दार ठोठावणं यंदा बदललं आहे. ३१ मे रोजीच मान्सूनने केरळच्या किनाऱ्यावर जोरदार हजेरी लावली, आणि आता महाराष्ट्रात २ दिवसांत दाखल होण्याच्या तयारीत आहे. हवामान बदलाचा हा स्पष्ट इशारा मानायचा का, यावर पर्यावरण तज्ज्ञ विचारमंथन करत आहेत.

मान्सून लवकर आल्याने बियाणं पेरणीसाठी योग्य वेळ मिळणार असला तरी शेतकऱ्यांनी घाई न करता हवामान खात्याच्या अचूक मार्गदर्शनानुसारच शेतीसाठी हालचाल करावी, असं कृषी तज्ज्ञ सुचवत आहेत. कारण सुरुवातीला पाऊस पडून नंतर लांब खंड पडल्यास, पिकांचे मोठे नुकसान होण्याची शक्यता असते.

पावसाचा कालावधी वाढल्यास हायड्रोपॉवर प्रकल्पांना संजीवनी मिळू शकते. मात्र अचानक मोठ्या पावसामुळे पाण्याचं नियमन आणि साठवणूक व्यवस्था कोलमडल्यास, राज्याच्या ऊर्जेच्या गणितावर परिणाम होऊ शकतो. त्यामुळे वीज कंपन्यांसाठीही पावसाचं वेळेआधी आगमन हे नियोजनाचं संकेतचिन्ह ठरत आहे.

२००९ नंतर प्रथमच इतक्या वेळीच मान्सून देशात दाखल झाल्यामुळे हवामान अभ्यासकही सतर्क झाले आहेत. ग्लोबल वॉर्मिंग, समुद्रातील तापमानवाढ आणि हवामान पॅटर्न्सच्या अनिश्चिततेमुळे हे चित्र घडतंय का, याचा अभ्यास सुरू आहे.