Follow Us "S jaishankar")
पहलगाम येथे झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यामध्ये भारताच्या 26 जणांना आपला जीव गमवावा लागला होता. यावर भारताने पाकिस्तानला सडेतोड उत्तर दिलेच. पण पहिल्यांदाच एस. जयशंकर यांनी तालिबानच्या परराष्ट्र मंत्र्यांसोबत संवाद साधला आहे.
India : प्रादेशिक गतिमानतेमध्ये एक नवा अध्याय लिहिताना, परराष्ट्र मंत्री एस जयशंकर यांनी गुरुवारी तालिबानचे कार्यवाहक परराष्ट्र मंत्री अमीर खान मुत्ताकी यांच्याशी अधिकृत फोनवरून चर्चा केली. अफगाणिस्तानच्या तालिबान प्रशासनाशी भारताचा हा पहिलाच मंत्रीस्तरीय संपर्क असल्याने हा फोन महत्त्वाचा आहे.
जम्मू आणि काश्मीरमध्ये धार्मिकदृष्ट्या प्रेरित हल्ल्यात पाकिस्तानशी संबंधित दहशतवाद्यांनी २६ नागरिक, सर्व पर्यटक मारले होते, अशा पहलगाम दहशतवादी हल्ल्याचा निषेध अफगाणिस्तानच्या तालिबान राजवटीने केल्यानंतर काही दिवसांनी डॉ. जयशंकर यांनी श्री. मुत्ताकी यांना फोन केला आहे.
'मंत्रालयीन स्तरावरील चर्चा - तालिबानसोबतची पहिलीच'
Related Articles
फोन कॉलनंतर लगेचच सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म X वर एका पोस्टमध्ये डॉ. जयशंकर यांनी लिहिले की, "आज संध्याकाळी अफगाणिस्तानचे कार्यवाहक परराष्ट्र मंत्री मवलावी अमीर खान मुत्ताकी यांच्याशी चांगली चर्चा झाली. पहलगाम दहशतवादी हल्ल्याचा त्यांनी केलेला निषेध याबद्दल मी मनापासून आभारी आहे." त्यांनी पुढे म्हटले की चर्चेदरम्यान त्यांनी "अफगाणिस्तानातील लोकांशी असलेली आमची (भारताची) पारंपारिक मैत्री आणि त्यांच्या विकासाच्या गरजांसाठी सतत पाठिंबा यावर भर दिला. सहकार्य पुढे नेण्याचे मार्ग आणि माध्यमांवर चर्चा केली."
'पाकिस्तानला एक प्रत्युत्तर'
जम्मू आणि काश्मीरमधील घटनांशी तालिबानचा संबंध जोडण्याच्या पाकिस्तानच्या खोट्या कथनाला आणि त्यावर भारताच्या प्रतिसादाला उत्तर देताना, डॉ. जयशंकर यांनी लिहिले की, पाकिस्तानी माध्यमांमध्ये खोट्या आणि निराधार वृत्तांद्वारे भारत आणि अफगाणिस्तानमध्ये अविश्वास निर्माण करण्याच्या अलिकडच्या प्रयत्नांना श्री. मुत्ताकी यांनी ठामपणे नकार दिल्याचे त्यांनी स्वागत केले.
'इराणच्या चाबहार बंदराचे महत्त्व'
तालिबानचे कम्युनिकेशन संचालक हाफिज झिया अहमद यांच्या मते, कॉल दरम्यान, श्री मुत्ताकी यांनी डॉ. जयशंकर यांना अफगाणिस्तानातील नागरिकांना, विशेषतः वैद्यकीय मदत घेणाऱ्यांना अधिक व्हिसा देण्यास सांगितले. त्यांनी असेही नमूद केले की द्विपक्षीय व्यापार, भारतीय तुरुंगात असलेल्या अफगाण कैद्यांची सुटका आणि परतफेड आणि इराणमधील चाबहार बंदराचा विकास यावर चर्चा झाली.तालिबानच्या वरिष्ठ अधिकाऱ्याने पश्तो भाषेतील पोस्टची मालिका शेअर केली, ज्यामध्ये दोन्ही मंत्र्यांमध्ये झालेल्या चर्चेची विस्तृत यादी होती.
पहलगाम दहशतवादी हल्ल्यानंतर भारत आणि पाकिस्तानने सर्व व्यापारी संबंध पूर्णपणे संपुष्टात आणले आहेत आणि सीमावर्ती चौक्या बंद केल्या आहेत, अशा वेळी चाबहार बंदरावरील चर्चा महत्त्वाची ठरते. भूपरिवेष्टित देश असल्याने, अफगाणिस्तानला याचा परिणाम जाणवतो, कारण ते भारतात पोहोचण्यासाठी पाकिस्तानमार्गे जमिनीच्या मार्गांवर अवलंबून असते.
भारत आणि अफगाणिस्तान यांच्यातही जमीनी सीमा आहे, परंतु १९४७ पासून पाकव्याप्त काश्मीर किंवा पीओकेमुळे ती अजूनही बंद आहे. व्यापारासाठी दुसरा एकमेव पर्याय म्हणजे इराणमधील चाबहार बंदर.
'तालिबानशी संबंध वाढवणे'
ऑगस्ट २०२१ मध्ये अमेरिकेच्या अफगाणिस्तानातून माघार घेतल्यानंतर तालिबान सत्तेत आल्यापासून भारत आणि तालिबान प्रशासन संबंध मजबूत करण्यासाठी पावले उचलत आहेत. गेल्या काही वर्षांत, भारतीय राजदूत आणि तालिबान अधिकाऱ्यांमधील बैठकांच्या मालिकेने दोन्ही देशांमधील व्यापक सहकार्यासाठी काम केले आहे, ज्यांचे ऐतिहासिक संबंध आहेत.
जरी संबंध अद्याप सामान्य झालेले नसले तरी, तालिबान राजवटीत भारताचे अफगाणिस्तानबद्दलचे धोरण मानवतावादी मदत आणि अफगाण नागरिकांच्या कल्याणावर केंद्रित आहे. संबंध सामान्य करण्यासाठी राजनैतिक पुढाकार देखील सुरू आहेत.
पहलगाम दहशतवादी हल्ल्याच्या काही दिवसांनंतर, या वर्षी २७ एप्रिल रोजी, वरिष्ठ भारतीय राजदूत आनंद प्रकाश यांनी काबूलला भेट दिली, जेव्हा नवी दिल्ली आणि इस्लामाबादमध्ये "सीमापार दहशतवाद्यांशी संबंध" यावरून तणाव शिगेला पोहोचला होता. भेटीदरम्यान श्री प्रकाश यांनी श्री मुत्ताकी यांच्याशी भेट घेतली.
'राजनयिक करार'
वरिष्ठ भारतीय राजदूतांच्या इतर प्रमुख भेटींमध्ये श्री जेपी सिंग यांचा समावेश आहे, ज्यांनी गेल्या वर्षी दोनदा अफगाणिस्तानला भेट दिली होती - मार्चमध्ये कार्यवाहक परराष्ट्र मंत्री अमीर खान मुत्ताकी यांना भेटण्यासाठी आणि नोव्हेंबरमध्ये कार्यवाहक संरक्षण मंत्री मोहम्मद याकूब मुजाहिद यांना भेटण्यासाठी. दोन्ही बैठका काबूलमध्ये झाल्या.
अफगाणिस्तानातील बैठकांव्यतिरिक्त, या वर्षी जानेवारीमध्ये दुबईमध्ये एक उच्चस्तरीय बैठक झाली , जेव्हा परराष्ट्र सचिव विक्रम मिस्री, एका भारतीय शिष्टमंडळासह तालिबानचे कार्यवाहक परराष्ट्र मंत्री अमीर खान मुत्ताकी आणि अफगाणिस्तानच्या शिष्टमंडळाची भेट घेतली. दोन्ही नेत्यांनी चाबहार बंदरासह व्यापक द्विपक्षीय चर्चा केली.दुबईतील बैठकीचे उद्दिष्ट मानवतावादी मदत, विकासात्मक मदत, व्यापार, वाणिज्य, क्रीडा, सांस्कृतिक संबंध, प्रादेशिक सुरक्षा आणि राष्ट्रीय हिताच्या प्रकल्पांमध्ये सहकार्य वाढवणे होते.
आत्मविश्वास वाढवणारे उपाय
अलिकडच्या काळात, भारत सरकारने तालिबानला नवी दिल्ली, मुंबई आणि हैदराबाद येथील अफगाण मिशनवर हळूहळू नियंत्रण मिळवण्याची परवानगी दिली आहे जेणेकरून ते भारतातील त्यांच्या नागरिकांना कॉन्सुलर सेवा प्रदान करू शकतील आणि अफगाणिस्तानातून व्यवसायासाठी किंवा शिक्षणासाठी किंवा वैद्यकीय सेवा मिळवण्यासाठी भारतात येणाऱ्यांना मदत करू शकतील.
मानवतावादी मदतीच्या बाबतीत, नवी दिल्लीने डिसेंबर २०२४ पर्यंत ५०,००० मेट्रिक टनांहून अधिक गहू, ३०० टन औषधे, २७ टन भूकंप मदत, ४०,००० लिटर कीटकनाशके, १०० दशलक्ष पोलिओ डोस, कोविड लसीचे १५ लाख डोस, व्यसनमुक्ती कार्यक्रमासाठी ११,००० युनिट्स स्वच्छता किट्स, ५०० युनिट्स हिवाळी कपडे आणि १.२ टन स्टेशनरी किट्स अशा अनेक शिपमेंट गेल्या काही वर्षांत पाठवल्या आहेत.
